Selasa, 14 Mei 2019

TUNDHUNG MEDIUN

Naskah Drama Tradisional
(Kaanggit Dening: Akhmad Winarto)
TUNDHUNG MEDIUN
BABAK  I

Adegan 1
Paraga:
1) Rangga Jumena, 2) Tumenggung Keniten, 3) Tumenggung Japanan, 4) Patih Wanasalam, 5) Tumenggung Mangkuyuda, 6) Tumenggung Surayuda.
Kawontenan:
Dumados perang antawisipun prajurit Mentaram lumawan prajurit Mediun. Prajurti Mentaram kaseser ing yuda mlajeng kapracondhang. Tumenggung Surayuda dipun kawonaken Tumenggung Japanan. Tumenggung Mangkuyuda dipunkawonaken Tumenggung Keniten. Kantun Patih Wanasalam siaga ngadhepi Rangga Jumena.

Antawacana:
P. Wanasalam : Rangga Jumena!!!   Waspadhakna apa sing tak gawa!
R. Jumena : Haa...haa...haaa! Aku ora ulap. Kene tak tadhahane tombak Kyai Plered.
P. Wanasalam : Lena pangendhamu ... sida jebol wadhukmu!
(Kekalihipun lajeng perang tandhing. Patih Wanasalam kaget, awit tombak Kyai Plered dipun tamakaken ing jajanipun R. Jumena ngantos wongsal-wangsul mboten tumama. Patih Wanasalam mlajeng ngucira ing yuda).
R. Jumena : Jebule mung semono, kadigdayane wong Mentaram.
T.Keniten + T.Japanan : (mlebet) Kados Pundi Kanjeng Adhipati Rangga Jumena?
R. Jumena : Wong-wong Mentaram wis mlayu...kaya bocah cilik diuber asu. Saiki ayo
                                          bali ing pendhapa agung Mediun.
(Rangga Jumena, Tumenggung Keniten lan Tumenggung Japanan medal)

Adegan 2
Paraga:
1) Panembahan Senopati, 2) Ki Mandaraka, 3) Prameswari,  4) Patih Wanasalam, 5) Tumenggung Mangkuyuda,  6) Tumenggung Surayuda
Kawontenan:
Ing pasewakan agung Kasultanan Mentaram, Panembahan Senopati ngrembag kahananing praja kaliyan Ki Mandaraka, lan Prameswari. 
Antawacana:
Ki Mandaraka : Kula, pun Bapa Mandaraka ngaturaken  sembah pangabekti mugi konjuk
                                          Kanjeng Panembahan Senapati.
P. Senapati : Inggih Bapa Mandaraka, mboten kantun pangestu kula mugi katampi.
Ki Mandaraka : Matur nuwun Kanjeng Panembahan Senapati, Pangestu panjenengan kula
                                          pundhi, kula kancing ing gelung minangka jejimat anggen kula ngabekti ing
                                          Mentaram.
Prameswari : Semanten ugi kula Kakang Mas Panembahan Senapati, kula ugi ngaturaken
                                          sembah pangabekti mugi konjuk Kang Mas. (nyembah)
P. Senapati : Ya … ya … atur pangabektimu sun tampa, ara liwat puja pangestuku
                                          tampanana, lan diprayogakake anggonmu lungguh, prameswari!
Prameswari  : Ngestokaken dhawuh kang mas.
P. Senapati : Salajengipun, kados pundi kahananipun praja mentaram Bapa Mandaraka?
Ki Mandaraka : Kepareng matur gusti. Menawi katandhing kaliyan nalika panjenengan
                                          nembe jumeneng nata, kahananipun praja Mentaram sakmenika pancen 
                                          sampun kathah kemajenganipun. Para nayaka praja sami sengkut makarya
                                          miturut tanggel jawabipun piyambak-piyambak.  Mila, sakmenika para
                                          kawula sampun ngraosaken katentreman, kabagaswarasan, lan karaharjan.
                                          Para siswa ing pawiyatan sami taberi anggenipun sinau, para mudha taruna
                                          sami gumregah olah kanuragan, lan para sepuh sami netepi jejeripun.
P. Senapati : Bagus ... menawi pranyata kados makaten,  tegesipun anggen kita mangun
                                          kasultanan Mentaram menika wonten guna mupangatipun tumrap nayaka
                                          praja lan para kawula.  Wana Mentaok ingkang rumiyin wiyaripun namung
                                          sabathok, sampun kasil kita bikak dados kesultanan Mentaram.
 Ki Mandaraka : Nanging Panjenengan, ampun rumaos bingah rumiyin, awit Panjenengan
                                          kedah enget bilih gegayuhan Panjenengan kangge nyawijekaken sedaya
                                          paprentahan ing Tanah Jawi wonten ing panguasaning Mentaram dereng
                                          kalaksanan. 
Prameswari : Punten dalem sewu Kang Mas, miturut kula gegayuhan Panjenengan
                                          menika ... kok radi keladuk.
P. Senapati : Hlo kok kaya ngono dhiajeng?
Prameswari : Minangaka priyayi Jawi, kita menika kedah saged nrima ing pandum. Awit
                                          budi dayanipun manungsa mboten saged ngungkuli garisipun Kang Kawasa.
Ki Mandaraka : Inggih jalaran kita mboten ngretos garisipun Kang Maha Kawasa, mila kita
                                          kedah kagungan gegayuhan ingkang inggil lan ngetok sadaya rekadaya
                                          murih kalaksananipun gegayuhan menika. 
Prameswari : Kula menika tiyang estri, Panjenengan priyantun kakung ... tamtu mboten
                                          saged ngraosaken kados pundi raosing manah kula. (kendel sekedhap)
                                          Saben Kang Mas Panembahan Senopati mangsah ing yuda, manah kula
                                          tansah kraos was sumelang. Kula ajrih, menawi ...
P. Senapati : Wis-wis aja mbok bacutake anggonmu nuruti atimu. Dadiya kapitayanmu,
                                          lan tetepna ing atimu! Sauger ing astaningsun isih ana tombak Kyai Plered
                                          lan ing ndonya iki isih ana Bapa Mandaraka, ... ora ... ora ana kang bakal
                                          bisa ngalahake Panjenengan ingsun. 
Ki Mandaraka : Kula mboten maiben, bilih Kanjeng Prameswari kagungan penggalih
                                          ingkang kados mekaten. Ananging, Kanjeng Prameswari kula aturi sampun
                                          kuwatos. Awit, kula lan para satriya agul-aguling Mentaram ingkang tansah
                                          badhe njagi kasugenganipun Kanjeng Panembahan Senopati Kanthi jiwa
                                          raga kula.
(Patih Wanasalam ngasta tombak Kyai Pleret, kadherekake Tumenggung Mangkuyuda lan Tumenggung Surayuda mlebet kanthi laku dhodhok, sasampunipun lenggah lajeng atur sembah pakurmatan.)

P. Wanasalam : Kula ingkang sowan gusti!
P. Senapati : (kaget) Patih Wanasalam!  Prenggosan ambeganmu lan dleweran
                                          kringetmu! Kepriye asiling pakaryanmu?
P. Wanasalam : Ngaturaken ketiwasan Gusti!
P. Senapati : (jumeneng) Tegese kowe kalah?!!!
Ki Mandaraka : Nuwun sewu Gusti Kanjeng Panembahan Senopati, kula aturi panjenengan
                                          sareh. Mangga ... kita pirengaken unjuk aturipun Patih Wanasalam rumiyin,
                                          mangke nembe kita tetepaken langkah salajengipun. 
P. Senapati :(kalih lenggah) Ooo inggih nuwun sewu kula radi kebrongot, awit tumrap
                                          kula bab menika mokal sanget. Lumawan mediun mawon kok ngantos
                                          kawon. Yooh ... Wanasalam enggal matura!
P. Wanasalam : Saderengipun, kula nyuwun duka awit kula boten saged minangkani
                                          dhawuh timbalen Panjenengan Dalem.
Ki Mandaraka : Lagi sepisan iki ... Tombak Kyai Pleret kondur tanpa angganda amis (unjal
                                          ambegan).
P. Wanasalam : Kula piyambak inggih nggumun, Adhipati Rangga Jumena kula tamani
                                          pusaka tombak Kyai Pleret ing jajanipun ... beset mawon boten, malah
                                          gumujeng lakak-lakak.
T. Mangkuyuda : Punten Dalem sewu, kepareng kula sumela atur.
P. Senapati : Iya dak keparengake!
T. Mangkuyuda : Miturut prajurit telik sandhi, Adhipati Rangga Jumena samenika nggilut lan
                                          maris ilmunipun Ki Ageng Suryangalam.
T. Surayuda : Mila pangaribawa lan tandangipun nggegirisi. Wit-witan ing kanan-
                                          keringipun margi kasababan antemanipun Adhipati Rangga Jumena sami
                                          rebah kobong.
Ki Mandaraka : Yen Adhipati Rangga Jumena ngrasuk ilmunipun Ki Ageng Suryangalam,
                                          sing maju ing palagan kudune dudu sliramu Patih Wanasalam.
P. Senapati : Tegesipun ingkang maju perang kedah kula piyambak, ... boten menapa. ...
                                          Patih Wanasalam! Caosna tombak Kyai Pleret!
Ki Mandaraka : Ingkang majeng ing palagan inggih sanes Panjenengan.
P. Senapati : Lajeng sinten malih!!? Sedaya senapati sampun kawon, kantun kula 
                                          ingkang dereng majeng perang.
Ki Mandaraka : Panjenengan kula suwun pitados dhateng bapa mawon, mangke bapa
                                          ingkang nata. Bajul menika kawonipun mengsah kancil, kasudibyan lan
                                          guna kasentikan menika kawonipun kalih juligipun akal.
P. Senapati : Inggih menawi mekaten, purba wasesa kula pasrahaken panjenengan Bapa
                                          Mandaraka.
Ki Mandaraka : Hla samenika, ... kepareng kula ngampil garwa selir panjenengan ingkang
                                          paling sulistya ing warna inggih menika Nyi Adhisara.
P. Senapati : Nyi Adhisara?!!!
Ki Mandaraka : Inggih leres, ... Nyi Adhisara.
P. Senapati : Panjenengan menika gegojegan kok kesangetaen. Para senopati mawon
                                          sami kapracondhang, hla kok samenika panjenengan ngersakaken Nyi
                                          Adhisara majeng ing palagan?!!!  Lan malih Nyi Adhisara menika garwa selir
                                          kula ingkang paling enggal, ingkang paling kula tresnani.
Ki Mandaraka : Ngendikane kala wau, purba wasesa kapasrahake bapa.
Prameswari : Inggih Kang Mas, Panjenengan manut mawon dhateng Bapa Mandaraka!
P. Senapati : Inggih menawi mekaten, nanging Nyi Adhisara mboten menapa-menapa
                                          nggih.
Ki Mandaraka : Menawi wonten sawiji ingkang kirang saking Nyi Adisara, gulune bapa
                                          minangka lintunipun.
Prameswari : Panjenengan menika kadherekaken Bapa Mandaraka lak kawit taksih timur,
                                          menapa nate Bapa Mandaraka cidra ing janji?
Ki Mandaraka : Menawi sampun wonten keparengipun, kula enggal badhe tumuju ing
                                          tamansari saperlu manggihi Nyi Adhisara.
P. Senapati : Inggih ... kanthi menika pasewakan kabibaraken!
(Ki Mandaraka,  P. Wanasalam, T. Mangkuyuda, lan T. Surayuda atur sembah pakurmatan. Panembahan Senopati lan Prameswari jumeneng lajeng medal nganan. Kalajengaken Ki Mandaraka, P. Wanasalam, T. Mangkuyuda, lan T. Surayuda medal ngeri.)

BABAK  II

Paraga:
Rangga Jumena, 2) Tumenggung Keniten, 3) Tumenggung Japanan, 4) Prameswari Juwita, 5) Patih Geger Wesi, 6) Nyi Adisara.
Kawontenan:
Ing pasewakan agung Kadipaten Mediun, Adhipati Rangga Jumena lenggah ngrembag mimpangipun Mediun lumawan Mentaram.  Ing sisih kiwanipun wonten Prameswari, ing ngajeng sisih tengenipun wonten Patih Geger Wesi, Tumenggung Keniten lan Tumenggung Japanan.
Antawacana:
Rangga Jumena : Yayi Prameswari! Saiki wis kabukten, yen Mentaram iku sejatine ora ana
                                          apa-apane. Tombak Kyai Pleret agul-aguling Mentaram ora bisa mbeset
                                          kulit Panjenengan Ingsun. Para prajurit Mentaram padha mlayu kaya
                                          kuthuk  diuber wulung. 
Prameswari Juwita : Inggih leres kang mas, ananging Panjenengan ampun kirang ing prayitna,
                                          awit ing Mentaram menika ... .
Rangga Jumena : Ana Mandaraka sing julig lan sugih akal, ngono? (Unjal napas) Yayi
                                          Prameswari, ing paperangan iku sing baku kaprawiran, ... kasekten, ... ilmu
                                          Kanuragan!
P. Geger Wesi : Inggih, ... lan samenika ... kula kinten ing sainggiling bantala menika ...
                                          boten wonten tiyang ingkang kasektenipun ngungkuli Kanjeng Adhipati
                                          Rangga Jumena. Menapa malih sasampunipun Kanjeng Adhipati maris
                                          ilmunipun Ki Ageng Suryangalam,  gegayuhan badhe nginger punjering
                                          panguasa ing Tanah Jawi saking Mentaram dhateng Mediun kula kinten
                                          kantun nengga wekdalipun mawon.
Rangga Jumena : Lan Maneh ... anggonku mbalela marang Mentaram iku sejatine kajurung
                                          uga saka gegayuhan nglungguhake dununge waris. Awit, sejatine sing isih
                                          trahing Raden Patah kang ngedekake kasultanan Demak Bintara iku
                                          Panjenengan Ingsun, dudu Panembahan Senopati kang ora terang garis
                                          turune. Marang wong tuwane dhewe, yaiku Sultan Hadiwijaya ing Pajang
                                          wae dheweke wani ... nganti gawe patine Sultan Hadiwijaya.
Prameswari Juwita : Lajeng ... kangge nyengkuyung gegayuhan Panjenengan, ayahan menapa
                                          ingkang kedah kula tindakaken Kang Mas?
Rangga Jumena : Ora ana! Sliramu cukup ndedonga wae! Karo tata-tata ... jalaran sedela
                                          maneh sliramu bakal leren dadi garwane adhipati Rangga Jumena. 
Prameswari Juwita : (kaget)  Hlo kok ngaten? Kula badhe Panjenengan pegat?
Rangga Jumena : Ora! Sliramu bakal leren dadi garwane adhipati Rangga Jumena, nanging
                                          malih dadi Garwane (ngendikan manteb) Sultan Rangga Jumena,
                                          Ha...ha...ha...ha...ha. Kepriye manut panemumu?
Prameswari Juwita : (kanthi mesem lingsem) Yen ngoten kula inggih remen. Wiwit benjing kula
                                          badhe tata-tata, kula badhe ndugekaken juru paes lan tata busana ingkang
                                          kondhang ... supados kula ketingal langkung ayu malih (kemayu).
P. Geger Wesi : Inggih ... inggih, mangke nyai patih ... sanajan sampun sepuh ... inggih kula
                                          kengken nylarasaken sandhang panganggonipun kaliyan Panjenengan.
Rangga Jumena : Pendhapa kadhipaten uga kudu diowahi dadi luwih apik, luwih jembar, lan
                                          luwih asri. Lan iku kabeh dadi tanggung jawabe Tumenggung Keniten!
T. Keniten : Sampun kuwatos, Mediun sugih guru bakal-guru dadi. Kajengipun mangke
                                          kula pilihaken Jati saking Tuban, marmeripun kula dugekaken saking
                                          Tulungagung, lan payonipun mangke ngangge gendheng Karangpilang.
Rangga Jumena : Lan marang kowe Tumenggung Japanan, papagen Gusti Putrimu Retna
                                          Dumilah ing Padhepokan Kayurubung! Awit dak kira wis cukup anggone
                                          nyecep ilmu lan wis wayahe kapingit minangka putri sekar kedhaton.
T. Japanan : Kasinggihan dhawuh. Saderengipun Gusti Putri Retna Dumilah rawuh,
                                          mangke inggih badhe kula samektakaken dalem kaputren jangkep
                                          satamansarinipun.
Nyi Adisara : (mlebet laku dhodhok kanthi mbeta bokor isi toya sekar setaman, lenggah
                                          Ngajeng sisih tengenipun T. Japanan banjur nyembah Adhipati) Nuwun,
                                          kula ingkang sowan gusti!
P. Geger Wesi : Sapa kowe, wong wadon tanpa tinimbalan kumawani marak sowan ing
                                          ngarsane Kanjeng Adhipati Rangga Jumena?
Nyi Adisara : Kula Adisara, utusan saking Mentaram apangkat tumenggung.
P. Geger Wesi : Nuwun sewu Gusti, menika wonten utusan saking Mentaram.
Rangga Jumena : Mataram kirim utusan (kanthi manggut-manggut)?
Nyi Adisara : Nun inggih (kenes), werdinipun sowan kula wonten ngarsa Panjenengan,
                                          kula dipun utus dening Kanjeng Panembahan Senopati ngaturaken tandha
                                          panungkul.
Rangga Jumena : Ngaturaken tandha panungkul?  Kene-kene rada maju ... matura sing cetha!
Nyi Adisara : (maju kanthi mesem) Sasampunipun Mentaram kawon ing paperangan
                                          lumawan Mediun, Kanjeng Panembahan Senopati nampi lapuranipun Patih
                                          Wanasalam ingkang ngaturaken kaprawiran Panjenengan ing palagan.
Rangga Jumena : Iya-iya, banjur?
Nyi Adisara : Boten katalompen, Patih Wanasalam ugi nyariosaken kasekten
                                          Panjenengan ingkang Boten tedhas tapak paluning pandhe, sisaning
                                          gurinda, tinatah mendat, jinara menter, tinumbak lakak-lakak.
Rangga Jumena : Iya bener, dhasar kepara nyata.
Nyi Adisara : Mireng bab menika, sasampunipun nyuwun pamanggihipun Ki Mandaraka,
                                          Panembahan Senapati lajeng ndhawahaken kekancingan, bilih Mentaram
                                          manungkul wonten sangandhapipun Mediun.
Rangga Jumena : Tih...! Kowe krungu dhewe Tih ..! Mentaram wis manungkul, teluk marang
                                          Mediun. Haa ... ha ... ha ...
P. Geger Wesi : Wah menika kok kados ngipi, paribasanipun nyambut damel dereng
                                          kringeten sampun angsal kaya. 
T. Keniten : Menika nyata, Paman Patih! Kula rumiyin lak sampun nate matur, bilih
                                          pulungipun Tanah Jawi menika mapanipun ing brang wetan. Bilih samenika
                                          kok mapan ing brang kilen, menika sejatosipun namung mampir mawon.
T. Japanan : Sasampunipun Kraton Kahuripan ing tlatah Kedhiri, kalajengaken Majapahit
                                          ing tlatah Trowulan, mila samenika pulungipun Tanah Jawi dhawah ing
                                          Mediun. Inggih awit keyakinan menika, mila kula kekalih boten tidha-tidha
                                          nyengkuyung Panjenengan.
T. Keniten : Para bupati ing brang wetan, wiwit saking Lumajang ngantos Tuban sedaya
                                          tamtu sami nyengkuyung Panjenengan.
T. Japanan : Para warok, para bentuah ing tlatah brang kidul ugi nyengkuyung
                                          Panjenengan.
Rangga Jumena : Adisara! Apa isih ana sing arep kok aturake?
Nyi Adisara : Kangge tandha manungkul, Panembahan Senopati ngutus dhateng kula
                                          masuh samparan Panjenengan.
Rangga Jumena : (ketingal remen) Kowe diutus mijiki ampeyanku?
Nyi Adisara : Inggih, menika kula sampun mbeta toya sekar setaman, kangge masuh
                                          samparan Panjenengan.  Lorodanipun, mangke badhe kangge siram jamas
                                          Gusti Panembahan Senopati.
Rangga Jumena : Iya wis ... dak keparengake maju mrene! Kepinginane Senopati kok ana-ana
                                          wae.
Nyi Adisara : (maju laku dhodhok) Nuwun sewu!
Rangga Jumena : (kanthi mirsane pasuryane Nyi Adisara) Kowe mau, jare pangkat
                                          Tumenggung. Banjur pakaryanmu ing Mentaram apa?
Nyi Adisara : (sinambi mijiki ampeyan kananipun Rangga Jumena) Kula minangka juru
                                          tulisipun Gusti Panembahan Senopati.
Rangga Jumena : Juru tulis?
Nyi Adisara : (kendel sekedap anggenipun mijiki ampeyanipun Rangga Jumena) Inggih,
                                          kula ingkang nyathet sedaya kaskayaning praja Mentaram.
Rangga Jumena : Bodho temen Senopati! Ana wong ayu kaya ngene kok mung didadekake
                                          juru tulis.
Nyi Adisara : (gantos mijiki ampeyan keringipun Rangga Jumena) Dados juru tulis
                                          mawon kula sampun remen, awit kula menika sanes trah rembesing
                                          kusuma (rampung anggenipun mijiki, banjur lenggah radi mundur).
Rangga Jumena : Iki ngene ya Adisara (rangu-rangu), kowe apa isih legan?
Nyi Adisara : Sinten ta priyayi ingkang kersa kaliyan kula?
Rangga Jumena : Dadi terange kowe isih kenya?
Nyi Adisara : Kok Panjenengan pitaken ingkang kados mekaten, menapa Panjenengan
                                          badhe madosaken jodho kangge kula?
Rangga Jumena : Wis, saiki rungokna sabda pandhita ratu iki! Minangka tandha
                                          manungkuling Mentaram marang Mediun, aku uga njaluk patukon marang
                                          Senopati. Wujude patukon ... Sawise kowe masrahake banyu lorodan iki
                                          marang Senopati, ... kowe dak jaluk bali mrene maneh!
Nyi Adisara : (kanthi kenes) Awit samenika Mentaram sampun kabawahing Mediun, mila
                                          sedaya dhawuh timbalan Panjenengan badhe kula estokaken. Ananging,
                                          menawi kula kepareng nyuwun pirsa ... kula badhe kautus menapa nggih?
Rangga Jumena : Dak dadekake garwa selir ... mengko sakabehing kepinginanmu bakal
                                          kasembadan ing Mediun kene.
Nyi Adisara : Awit sampun terang trawaca dhawuh timbalan dalem, lan sampun
                                          rampung jejibahan kula, mila kepareng kula badhe wangsul ing Mentaram.
Rangga Jumena : Iya dak keparengake, nanging kowe kudu eling?
Nyi Adisara : Enget bab menapa?
Rangga Jumena : Kowe ndang balia mrene maneh!
Nyi Adisara : Kasingguhan dhawuh Gusti! (Nyembah, mundur lajeng medal)
P. Geger Wesi : Saking menika ... ketingal sanget, bilih Mentaram ajrih dhateng Mediun.
T. Japanan : Kamangka ing palagan kalawingi ... Panjenengan dereng ngedalaken pusaka
                                          Kyai Tundhung Mediun.
Rangga Jumena : Iya bener, nganti saiki Panjenengan ingsun durung nate migunakake Kyai
                                          Tundhung Mediun ... jalaran durung titi mangsane. Awit, Kyai Tundhung
                                          Mediun iku mujudake sanjata pamungkas, mula mung bisa kagunakake ing
                                          kahanan kang gawat kaliwat-liwat.
Prameswari Juwita : Punten dalem sewu kang mas!
Rangga Jumena : Ana apa, garwaku wong ayu?
Prameswari Juwita : Samenika wekdalipun sampun ngancik lingsir kilen, kamangka Panjenengan
                                          dereng Dhahar, awit sedaya dhedhaharan sampun sumadya mila mangga
                                          kula dherekaken kembul bojana andrawina.
Rangga Jumena : Patih...! Pasewakan kabubarake! Ayo dherekna Panjenengan Ingsun suka-
                                          parisuka kembul bojana andrawina.
(Adhipati Rangga Jumena lan Prameswari jumeneng, nampi sembahipun Patih Geger Wesi, Rangga Keniten, lan Tumenggung Japanan. Salajengipun, Adhipati Rangga Jumena lan Prameswari medal, kadherekaken Patih Geger Wesi, Rangga Keniten, lan Tumenggung Japanan kanthi laku dhodhok). 


BABAK  III

Paraga:
1) Panembahan Senopati, 2) Ki Mandaraka, 3) Patih Wanasalam, 4) Tumenggung Mangkuyuda,  5) Tumenggung Surayuda, 6) Nyi Adisara, 7) Jondhal, lan 8) Jondhil
Kawontenan:
Ing Pesanggrahan, Panembahan Senopati kadherekaken Ki Mandaraka, Patih Wanasalam, Tumenggung Mangkuyuda,  lan Tumenggung Surayuda, manggihi Jondhal lan Jondhil ingkang nembe gegojegan sinambi ngranti lapuran saking Nyi Adisara. 

Antawacana:
Jondhal : Luwak mangan tales, awak yen lagi apes.
Jondhil : Tales ngisore klapa, apes kena apa?
Jondhal : Esuk mau ... aku lak nglayat jenate Kang Aji. Eee dumadakan ... mayite Kang
                                          Aji diculoti kucing ... urip.
Jondhil : Kowe aja den-deni uwong lho kang! Hiii ... mayite kang Aji diculoti kucing ...
                                          urip.  Hiii ... njur saiki mayite kepriye?
Jondhal : Ya dikubur ... kok ya ... mosok arep diawetake, hla terus ngentekna
                                          formalin pirang kilo ... mangka saiki formalin iku wis entek merga dienggo
                                          ngawetake bakso.
Jondhil : Hla jare mau urip. Kowe mau lak kandha yen mayite Kang Aji diculoti kucing
                                          ... urip.
Jondhal : (kanthi santai) Hla yen ora urip, apa bisa kucinge mencolot.
Jondhil : Eee dadi sing urip kucinge ta? 
Jondhal : Iya, mangkane ... dadi uwong iku aja sok percaya takhayul. Endi ana mayit
                                          kok urip maneh.
Jondhil : Ya wis, saiki yen kowe tau ngreti mayit ... aku dak takon ... Kena apa mayit
                                          kok dibungkus kain putih?
Jondhal : Merga ... putih iku sing paling resik.
Jondhil : Halah kadohan.
Jondhal : Merga ... kain putih iku lambange suci.
Jondhil : Halah jawaban mu kejeron.
Jondhal : Hla yen kowe?
Jondhil : Anane mayit iku dibungkus kain putih, merga yen dibungkus godhong
                                          gedhang mengko dikira lonthong. 
Jondhal : Ganti, aku sing mbedheki ... Sawise mati, manungsa iku parane menyang
                                          endi?
Jondhil : Ngadhep Gusti Kang Maha Kawasa.
Jondhal : Halah kadohan.
Jondhil : Mlebu ing alam kubur, banjur didangu malaekat Mongkar lan Nangkir.
Jondhal : Halah jawaban mu kejeron.
Jondhil : Hla yen kowe?
Jondhal : Sawise mati, manungsa iku parane nurut karo sing mikul. Mbuh dipikul
                                          ngalor ... apa ngidul ... ora ana mayit sing protes.
Jondhil : Iya ... ya ... ora ana ya ... mayit sing ngeyel. Dadi wong sing tukang ngeyel
                                          kaya anggota DPR kae,  yen mati ... nurut lan manut karo sing mikul.
Jondhal : Saiki ganti kowe yen isih duwe bedhekan!
Jondhil : Ooo ... ana apa mayit ing kuburan kae kok diadhepake ngulon kabeh?
Jondhal : Merga madhep kiblat.
Jondhil : Halah kadohan.
Jondhal : Merga nuruti syariate agama.
Jondhil : Halah jawaban mu kejeron.
Jondhal : Thit !!! ... aku ora bisa.
Jondhil : Anane mayit iku diadhepna ngulon kabeh, merga yen dikubur adhep-
                                          adhepan mengko mundhak omong-omongan.
Jondhal : Iya ... ya ... mengko yen adhep-adhepan banjur ngrasani gurune.
Jondhil : Sing terang, awak dhewe iki mesthi mati.
Jondhal : Mula, mumpung isih urip ... ayo golek sangu kanggo lunga mati.
(Panembahan Senopati kadherekaken Ki Mandaraka, lan Patih Wanasalam, mlebet)
Jondhil : (nyembah kanthi lenggah) Ngaturaken sugeng rawuh ndara.
Jondhal : Nyuwun duka, menapa niki wau anggen kula gegojegan kaliyan adhi kula
                                          Jondhil radi kaseron ... mila andamel Panjenengan duka?
P. Senopati : Ora Jondhal lan Jondhil. Panjenengan ingsun ora duka, sing baku jroning
                                          suka kudu tetep eling lan waspadha.
Ki Mandaraka : Apa sliramu sakloron wis meruhi baline Nyi Adisara ?
Jondhil : Dereng Gusti, kawit enjing kula jagi wonten mriki ... Gusti  Adisara dereng
                                          ketingal.
Jondhal : Menapa perlu kula susul ?
P. Wanasalam : Halah kok nyusul barang, mengko kowe malah ilang ing dalan.
Jondhil : Boten perlu dipun susul, hla menika Panjenenganipun sampun rawuh.
(Nyi Adisara kadherekaken Tumenggung Mangkuyuda  lan Tumenggung Surayuda mlebet , Nyi Adisara jumeneng, Tumenggung Mangkuyuda lan Tumenggung Surayuda laku dhodhok lajeng lenggah. Tetiganipun lajeng atur sembah pakurmatan)
Nyi Adisara : Kula ingkang sowan Gusti!
P. Senopati : Syukur, dene sliramu wis teka tanpa kurang ing sawiji-wiji.
Ki Mandaraka : Kados pundi, menapa angsal damel anggen sampeyan kesah ing Mediun?
Nyi Adisara : Awit berkah pangestu Panjenengan .... saha Gusti Panembahan Senopati,
                                          anggen kula ngayahi jejibahan saged kasil tanpa wonten pambengan.
Ki Mandaraka : Gandheng samenika Nyi Adisara sampun wangsul ing pesanggrahan, mila
                                          samenika Bapa badhe blaka suta babagan pakaryan ingkang dipun ayahi
                                          dening Nyi Adisara.
P. Senopati : Inggih ... menika ingkang dados pitakenan ing batos kula.
Ki Mandaraka : Miturut aturipun telik sandhi, Adhipati Rangga Jumena nggilut lan maris
                                          ilmu kanuraganipun Ki Ageng Suryangalam. Kamangka sedaya ilmu
                                          kanuragan menika wonten wewaleripun utawi ingkang limrah kasebat
                                          pengapesan.
P. Senopati : Lajeng menapa wewaler ilmu kanuragan menika?
Ki Mandaraka : Tiyang jaler ingkang nggilut lan maris ilmu kanuraganipun Ki Ageng
                                          Suryangalam, mboten angsal sesambungan utawi nggepok senggol tiyang
                                          estri kanthi linambaran rasa tresna.
Nyi Adisara : Awit, kula sampun masuh ampeyanipun Adhipati Rangga Jumena ... ateges
                                          kula sampun nggepok senggol salirane Adhipati Rangga Jumena.
Ki Mandaraka : Lan Rangga Jumena menika tiyang ingkang thuk mis, tegesipun gampil
                                          kepilut ing bathuk klimis ... mila mirsani Nyi Adisara ... Panjenengane
                                          mesthi kasmaran.
P. Senopati : (noleh dhateng Nyi Adisara) Nanging, sliramu lak ora diapak-apakake ta?
Nyi Adisara : Ah ... inggih boten, awit anggen kula masuhi ing pendhapa ... kathah tiyang.
Ki Mandaraka : Ingkang baku, samenika Mediun kados dene sima tanpa waja. Rangga
                                          Jumena wis kilangan ilmu kanuragane. Mila mangga samenika enggal
                                          ngrabasa Mediun.
P. Senopati : Patih Wanasalam siagakna para prajurit kanthi gelar Garudha Nglayang!
                                          Panjenengan Ingsun dhewe kang madeg senopati!
P. Wanasalam : Sedaya prajurit sampun siyaga, kantun nengga dhawuh timbalan dalem.
P. Senopati : Tombak Kyai Pleret aja nganti kari!
Ki Mandaraka : Nuwun sewu, miturut kula Panjenengan mboten perlu ngasta Kyai Pleret.
P. Senopati : Kenging menapa kados mekaten?
Ki Mandaraka : Pancen samenika ... Rangga Jumena Sampun kicalan ilmu kanuraganipun,
                                          ananging Rangga Jumena taksih kagungan keris Kyai Tundhung Mediun
                                          ingkang ampuhipun ngedhap-ngedhapi.
P. Wanasalam : Lajeng kados pundi kangge ngawekani bab menika?
Ki Mandaraka : Rangga Jumena iku satriya, Panjenengane ora bakal ngetokake pusaka yen
                                          mungsuhe ora nggawa pusaka.  Mula Rangga Jumena ... kudu diadhepi 
                                          kanthi adu wuleding kulit atosing balung. (noleh dhateng P. Senopati) Kula
                                          kinten cekap, samenika mangga kula dherekaken enggal bidhal.
Jondhil : Kula dados seksi konsumsi mawon nggih?
Jondhal : Halah ... sing mbok pikir kok mung panganan wae! Mbok kaya aku (nebah
                                          dhadha), kula siap dados bendhahara!
Jondhil : Kowe dadi bendhahara ... kacau mengko, dhuwit urunan kas kelas wae
                                          mbok entekna ... apa maneh proyek gedhe ... mesthi amblas.
T. Mangkuyuda : Mengko Jondhal bageyan nata pirantining perang, kayata: tombak,
                                          pedhang, panah, tameng lan liya-liyane!
T. Surayuda : Dene Jondhil bageyan nambani para prajurit kang catu utawa ngrukti
                                          layone para prajurit kang pralaya ing yuda.
P. Senopati : Mumpung isih cukup wektu ... prajurit kabudhalake!
(Panembahan Senopati medal nganan kadherekaken Ki Mandaraka, Patih Wanasalam, Tumenggung Mangkuyuda, Tumenggung Surayuda, Jondhal lan Jondhil. Nyi Adisara medal ngeri )
BABAK  IV


Paraga:
1) Rangga Jumena, 2) Patih Geger Wesi, 3) Tumenggung Keniten, 4) Tumenggung Japanan, 5) Panembahan Senopati, 6) Patih Wanasalam, 7) Tumenggung Mangkuyuda, 8) Tumenggung Surayuda.
Kawontenan:
Perang antawisipun Mentaram lumawan Mediun. Mentaram unggul ing yuda. Tumenggung Surayuda ngawonaken Tumenggung Japanan. Tumenggung Mangkuyuda ngawonaken Tumenggung Keniten. Patih Wanasalam dipunkawonaken Patih Geger Wesi. Patih Geger Wesi dipun kawonaken Panembahan Senopati. Kantun Panembahan Senopati ingkang aben ajeng kaliyan Rangga jumena.

Antawacana:
P. Senopati : Paman Rangga Jumena!!!   Kula suwun Panjenengan pasrah bongkokan
                                          mawon!
R. Jumena : Piyeee!!! Dhasar kere munggah bale! Endi tombak Kyai Pleret sing kok
                                          endel-endelake ... kene tak tadhahane nganggo Kyai Tundhung Mediun.
P. Senopati : Kangge ngadhepi Panjenengan ingkang sampun sepuh ... kula kinten boten
                                          perlu ngangge pusaka ... cekap kepelan kula mawon ingkang njebol jaja
                                          Panjenengan.
R. Jumena : Kurang ajar !!! Aku satriya wiratama ... yen kowe ora nggawa pusaka aku ya
                                          ora bakal ngetokake Kyai Tundhung Mediun. Tebah dhadhamu sida ajur
                                          sawalang-walang!!!
(Kekalihipun lajeng perang tandhing. Rangga Jumena kaget, awit bala-bali Panembahan Senopati kenging antemanipun, Panembahan Senopati boten menapa-menapa).
P. Senopati : Panjenengan kaget, awit anteman Panjenengan boten ndhawahaken kula.
                                          Samenika Panjenengan kados dene gedebog ngadek, awit ilmu kanuragan
                                          Panjenengan sampun ical sasampunipun Panjenengan nggepok senggol Nyi
                                          Adisara.
R. Jumena : Adisara!!! ??? Culika kowe wong Mentaram!!! (kanthi nuding) Dudu lanang
                                          tenan kowe!  Saiki oyaken aku! (mlajeng nganan).
(Ki Mandaraka, Tumenggung Mangkuyuda lan Tumenggung Surayuda, mlebet saking keri).
T. Mangkuyuda : Kados pundi Gusti?
P. Senopati : Paman Rangga Jumena mlayu, ayo dioyak!
Ki Mandaraka : Panjenengan boten perlu ndherek ngoyak, pasrahaken mawon dhumateng
                                          para tumenggung. Mangga lerem sawatawis wonten ing pesanggrahan,
                                          sinambi nengga lapuranipun para tumenggung.
P. Senopati : Sing ati-ati! Awit Panjenengane ngasta Kyai Tundhung Mediun.
T. Mangkuyuda : Ayo Kakang! Mumpung durung adoh playune!
T. Surayuda : (nyembah pakurmatan) Nyuwun tambahing pangestu kula bidhal.
(Tumenggung Mangkuyuda lan Tumenggung Surayuda ngoyak mlajeng nganan.  Panembahan Senopati kadherekaken Ki mandaraka medal ngeri).




BABAK  V


Paraga:
1) Retna Dumilah,  2) Retna Wilis, 3) Darawati, 4) Anjarwati, 5)Nyai Pandhan Wangi, 6) Rangga Jumena, 7) Tumenggung Mangkuyuda, lan 8) Tumenggung Surayuda.
Kawontenan:
Ing Padepokan Kayurubung, Retna Dumilah sawise tetembangan banjur gegojegan kaliyan  para mentrik sanesipun. 

Antawacana:
Retna Dumilah : Padepokan Kayurubung kene pancen adhem lan asri mula pantes yen oleh
                                          julukan minangka padhepokan Adi Wiyata.
Retna Wilis : Ooo dhasar  kepara nyata. Papane resik, ijo royo-royo, dipaesi maneka
                                          warna kembang lan tetuwuhan kang migunani.
Retna Dumilah : Coba kowe Anjarwati, apa gunane godhong sambiloto?
Anjarwati : Kanggo tamba lara mencret.
Darawati : Njawab kok angger mlethek untumu wae, Sambiloto iku lumrahe kanggo
                                          tamba lara malaria, diabet, lan gudhigen.
Anjarwati : Hla iya,  wonge iku bar lara mencret terus gudhigen.
Retna Wilis : Banjur apa gunane jahe?
Anjarwati : Kanggo tamba lara mencret.
Retna Dumilah : Ngawur wae, jahe iku kanggo tamba lara watuk lan masuk angin.
Anjarwati : Hla iya,  wonge iku bar lara mencret terus masuk angin.
Darawati : Saiki apa gunane kencur?
Anjarwati : Kanggo ...
Darawati : Kanggo tamba lara mencret...!!! Iya... kanggo tamba lara mencret???!!!
                                          (Kalih ngathungaken kepel dhateng Anjarwati).
Anjarwati : Gak !!! Saiki wonge wis ora mencret. Larane ganti.
Darawati : Ganti lara apa?
Anjarwati : Diare!!!
Retna Wilis : Iku padha wae, sodrun...tenan kowe!
Retna Dumilah : Wis-wis! Kaya dhawuhe Nyai Pandhan Wangi, awak dhewe kudu bisa
                                          ngrukti bumi murih lestari titahing gusti. Tegese yen kita bisa nglestarikake
                                          lingkungan sing ana ing bumi iki, kita uga bisa nglestarikake sakabehing
                                          makhluk ciptaning gusti.
Retna Wilis : Tuladhane, yen kita bisa nglestarikake wit-witan sing ana ing alas, mula
                                          sumber bayu uga melu lestari. Manungsa lan sato kewan bisa melu lestari
                                          jalaran ngombe banyu mau.
Anjarwati : Nanging yen wit-witan sing gedhe-gedhe kae dijarke wae, apa ora
                                          dienggoni gendruwo? Hii hii !!!
Darawati : Kuwi biyen. Saiki gendruwone wis malih.
Anjarwati : Malih dadi apa yu?
Darawati : Malih dadi dhapurmu kuwi! Ngono kok ora krasa.
Retna Dumilah : Pancen biyen kanggo njaga lestarine alam lan  supaya wit-witan gedhe ora
                                          dirusak , para sesepuh nibakake wewaler kang wujud gugon tuhon.
Retna Wilis : Kajaba iku kita uga aja mbuwang sampah sembarangan.
Anjarwati : Ora ... aku ora tau mbuwang sampah sembarangan. Malah ... aku yen tuku
                                          jajan tak pangan sak kulite.
Darawati : Kulite kok pangan? Kok Nggragas tenan kowe!
Anjarwati : Aku njajan tempe goreng kok, mula kulite ya tak pangan. Kulite kan
                                          glepung (ngembeleng).
Darawati : Iya bener ... malah ana lho ... jajan sing kulite enak, nanging tengahe ora
                                          enak.
Anjarwati : Jajan apa kuwi?
Darawati : Donat! ... Donat kae kulite enak tengahe bolong!
Retna Wilis : Yen diajak ngrembug bab panganan kok padha pinter, jajal yen ngrembung
                                          bab pelajaran ... apa bisa?
Anjarwati : Hlo ... sampeyan pengin ngetes aku bab pelajaran apa? (kanthi sombong)
                                          Matematika ... biologi ... sejarah ... apa ... bahasa Inggris? Mangga!
Retna Dumilah : Wektu iku dhuwit, bahasa Inggrise apa?
Anjarwati :Time is monkey.
Darawati : Money ... kok monkey. Monkey kuwi kethek!
Anjarwati : Hla iya ... ketheke diajak golek dhuwit. (nirokaken kethek ogleng)
Retna Dumilah : Ya wis, saiki ayo dianakake lomba cerdas cermat ing antarane Darawati   
                                          karo Anjarwati.
Retna Wilis : Aku sarujuk, mengko hadiah pertama ... mobil, hadiah kedua ... sikat gigi.
Retna Dumilah : Kok adoh temen kaceke ... hadiah pertama karo hadiah kedua?
Retna Wilis : Numpak mobil ora sikat gigi apa ora badheg? Wis saiki aku jurine,
                                          sampeyan sing nakoni!
Retna Dumilah : Pitakonan Sejarah kanggo Darawati! Sapa asmane panglima TNI utawa TKR
                                          sing sepisan?
Darawati : Jendral Soedirman!
Retna Wilis : Nilai seratus!!!
Retna Dumilah : Pitakonan Sejarah kanggo Anjarwati! Sapa asmane Pak Dhe ne Jendral
                                          Sudirman?
Anjarwati : Sing ditakokna kok Pak Dhe ne, kok gak Mbah Buyute pisan!
Retna Wilis : Peserta ora oleh protes! Nilai dikurangi seratus!
Retna Dumilah : Asmane Raden Tjokrosoenaryo, mbiyen asisten Wedana ing Rembang. Yen
                                          belajar sejarah iku sing tenanan!
Retna Wilis : Yen ora percaya takona guru IPS!
Retna Dumilah : Saiki pitakon Ilmu Pengetahuan kanggo Darawati! Apa jenenge gunung
                                          paling dhuwur ing pulo Jawa?
Darawati : Gunung Semeru!
Retna Wilis : Nilai seratus!!!
Retna Dumilah : Saiki pitakon kanggo  Anjarwati! Pira bobote gunung Semeru?
Anjarwati : Bobote gunung Semeru? Hla ... yen bobote bantal, aku weruh ... .
                                          Pitakonan kok aneh-aneh?
Retna Wilis : Peserta ora oleh protes! Nilai dikurangi seratus!
Retna Dumilah : Bobote gunung semeru iku satus kilo gram.
Anjarwati : Mosok bobote mung satus kilo! Ora mungkin, genah iki modus ...
                                          modus iki ...
Retna Wilis : Yen ora percaya timbangen dhewe! Peserta ora oleh protes! Nilai dikurangi
                                          seratus!
(Nyai Pandhan Wangi mlebet jumeneng ing wingkinge Anjarwati, sedaya lenggah ngadhep Nyai Pandhan Wangi, kajaba Anjarwati kang tambah nesu)
Anjarwati : Halah ora nggagas, mbok kurangi lah ... iki modus ... momot wedhus,
                                          Modus ... momot wedhus. Kabeh wedhus ... wedhus kabeh (kanthi nudang-
                                          nuding)!
Nyai Pandhan Wangi : Wedhuse sapa Anjarwati?
Anjarwati : Eee Kanjeng Nyai (lenggah kanthi lingsem), niku lho wedhuse Pak Dhe
                                          Dirman bobote satus kilo, mbenjing Idul Adha badhe kangge korban.               
Nyai Pandhan Wangi : Kok aneh tenan, ana wedhus bobote kok nganti satus kilo?
Anjarwati : Wonten ... nggih niku wau ... wedhuse Pak Dhe Dirman (ngedumel), batehe
                                          Darawati ingkang daleme ing Gunung Semeru mrika.
Retna Dumilah : (kanthi nyembah kurmat) mBoten kok Nyai Pandhan Wangi, niki wau para
                                          mentrik sami tetembangan lan gegojegan ... ing wekdal ngaso
                                          sasampunipun rampung anggenipun sinau lan makarya. 
Nyai Pandhan Wangi : Gegojegan utawa guyonan iku ora apa-apa, naning guyonan yen
                                          kebablasen sok-sok malih dadi tangisan, jalaran gawe lara atine liyan
                                          pungkasane dadi tukar padu. Supaya ora kebablasen, yen guyonan kudu
                                          nganggo wewaton, utawa kasebut guyon maton. Iku becik kanggo
                                          sesrawungan lan nyegerake pikiran.
Darawati : Ngestokaken dhawuh Nyai. Wiwit Kang Mbok Retna Dumilah kaangkat
                                          dados ketua MPK utawi Mentrik Padepokan Kayurubung, para mentrik
                                          tansah guyub rukun, sengkud anggenipun sami gladhen olah kanuragan,
                                          olah rasa, cipta, lan karsa. 
Retna Wilis : Inggih sedaya sami netepi kewajibanipun piyambak-piyambak.
Nyai Pandhan Wangi : Kowe ya ngono Anjarwati? Banjur kewajibanmu apa?
Anjarwati : Inggih ... kewajiban kula ngarit ... ngingoni wedhuse Pak Dhe Dirman!
Nyai Pandhan Wangi : Emane kahanan iki ora bisa lumaku salawase, jalaran Retna Dumilah enggal
                                          kudu ninggalake Padhepokan Kayurubung kene.
Retna Dumilah : (kaget) Nyai Pandhan Wangi, menapa kalepatan kula ...
Nyai Pandhan Wangi : Ora!!! Sliramu ora luput, malah kosok-baline. Amarga anggonmu nyecep
                                          ilmu ing Padhepokan Kayurubung kene dak anggep wis cukup, mula wis
                                          wayahe sliramu ndarmabaktekake ilmu sing wis kok tampa.
Anjarwati : Ngapunten Nyai, ketingalipun wonten tamu.
Nyai Pandhan Wangi : Ooo ... Gusti Rangga Jumena ... mangga ... mangga Gusti! Sugeng
                                          rawuhipun?  Menapa wonten ingkang wigati?
R. Jumena : (mlebet kanthi menggeh-menggeh) Nyai Pandhan Wangi, Putriku Retna
                                          Dumilah lan para Mentrik kabeh, tekaku mrene iki ana bab kang wigati ... 
                                          kepara wigati banget.
Retna Dumilah : Menapa bab ingkang wigati menika? Kula nyadhong dhawuh rama.
R. Jumena : Mentaram saiki ngrabasa Mediun, Panjenengan ingsun ora kuwawa
                                          nadhahi, lan dak kira ora ana pawongan kang bisa nandhingi Panembahan
                                          Senopati kejaba kowe Retna Dumilah.
Nyai Pandhan Wangi : Aja sumelang ndhuk Retna Dumilah! Tampanana dhawuh timbalaning
                                          kanjeng Ramamu!
Retna Dumilah : (manteb)Inggih kula sagah! ... namung rumentahing pangestu Kanjeng
                                          Rama lan Nyai Pandhan Wangi ingkang kula suwun.
R. Jumena : Mula wiwit saiki ... sira ... Retna Dumilah ... Panjenengan ingsun wisuda
                                          minangka senopati Mediun. Lan ing papan iki uga dak pasrahake Kyai
                                          Tundhung Mediun minangka sipat kandel.
Retna Dumilah : Lajeng ... Panjenengan?
R. Jumena : Panjenengan ingsun arep nglakoni tapa ngrame, namur laku dadi kawula.
                                          Wis karia slamet!  Dak pasrahake Mediun lan isine. Papagna yudane wong
                                      Mentaram. (mlajeng nganan)
Nyai Pandhan Wangi : Mugi Gusti Kang Akarya Jagad tansah njangkung satindak Panjenengan.
(Tumenggung Mangkuyuda lan Tumenggung Surayuda mlebet, clingak-clinguk)
T. Mangkuyuda : Nuwun sewu, ... menapa ing mriki wonten Adhipati Rangga Jumena?
Nyai Pandhan Wangi : Saderengipun kula mangsuli pitaken Panjenengan, menawi kepareng kula
                                          kepingin pirsa asma lan asal Panjenengan.
T. Surayuda : Kula Surayuda lan menika Mangkuyuda, kula kekalih menika prajurit
                                          Metaram kanthi pangkat Tumenggung. Anggen kula ngantos dumugi mriki,
                                          awit kula ngoyak buron kula ingkang asma Rangga Jumena.
T. Mangkuyuda : Ageng pidananipun menawi Panjenengan nyingitaken Rangga Jumena,
                                          mila langkung prayogi Panjenengan tedahaken mawon!
Nyai Pandhan Wangi : Retna Dumilah tindakna jejibahanmu! (medal nganan kadherekake para
                                           mentrik liyane)
Retna Dumilah : Nuwun inggih Nyai! (noleh marang tumenggung loro) Rungokna wong
                                          Mentaram!  Kowe lagi bisa nemoni Adhipati Rangga Jumena ... yen wis kasil
                                          nglangkahi bangke ku.
T. Mangkuyuda : Heeh ... ana bocah wadon kumawani malang kadhak ana ing ngarepe
                                          Tumenggung Mangkuyuda. Sapa kowe?
Retna Dumilah : Aku Retna Dumilah, saiki dening Kanjeng Rama Rangga Jumena aku
                                          kawisudha minangka senopati Mediun.
T. Surayuda : Ha ... ha ... ha ... Mediun wis kentekan wong lanang ... nganti bocah wadon
                                          dikongkon maju perang.
Retna Dumilah : Ora usah kakehan omong tampanana iki keris Tundhung Mediun ...
                                          Ciiaaaat!
(Dumados paperangan, kenging dayaning keris Tundhung Mediun para tumenggung kabuncang kendhang saking palagan)
Retna Dumilah : (jumeneng ing tengah ngacungaken pusaka) Menange Mediun iki, jalaran
                                          saka pitulungane Gusti Allah ... lumantar keris Tundhung Mediun (seru
                                          manteb).

Kelir Katutup

Tidak ada komentar:

Posting Komentar